درمان قطعی فیبروم رحمی

فیبروم رحمی یک عارضه‌ی شایع میان خانم‌ها است که زندگی عادی و زناشویی آنها را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. فیبروم در اغلب مواقع تومورِ خوش‌خیمی است که در رحم رشد می‌کند و علائم ناخوشایندی مانند احساس درد زیاد و یا خون‌ریزی‌های شدید را برای بیمار به دنبال دارد. در این مقاله به معرفی کلی فیبروم، علائم، عوارض، درمان قطعی و انواع روش‌های درمانی قطعی فیبروم رحمی می‌پردازیم. می توانید جهت دسترسی سریعتر به بخشهای مختلف مقاله از فهرست زیر استفاده کنید.

فیبروم رحمی چیست و چه نشانه‌هایی دارد؟

فیبروم‌ رحمی که همچنین از آن با نام‌های دیگر لیومیوم، میوم و یا فیبروم یاد می‌شود، شامل توده‌های غیر‌طبیعی است که درون یا بیرون رحم زنان رشد می‌کند. گاهی این تومورهای خوش‌خیم، ممکن است بسیار‌ بزرگ شوند و منجر به درد شکمی و یا خونریزی شدید در دوران قاعدگی شوند. در موارد دیگر، فیبروم‌ها هیچ علامت و نشانه‌ای ندارند. این توده‌ها معمولا خوش‌خیم و غیر‌سرطانی هستند. در ادامه نشانه‌های این بیماری را به صورت موردی نام می‌بریم تا با آنها آشنا شوید. برای دریافت اطلاعات بیشتر دربارۀ علائم فیبروم، مقاله مربوط به آن را مطالعه فرمایید.

مقاله مرتبط: آشنایی با علائم فیبروم رحمی

علائم:

اغلب فیبروم‌های رحمی فاقد نشانه هستند. اما در برخی از زنان نشانه‌‌هایی دیده می‌شود. این ۸ نشانه‌ عبارتند از:

• احساس سنگینی و فشار در ناحیه لگن
• پریودهای شدید
• وجود احساس خستگی در فرد بیمار
• احساس درد در هنگام رابطۀ جنسی
• نفخ شکم
• داشتن احساس نیاز مکرر به دفع ادرار
• دشوار بودن دفع ادرار و یا مدفوع
• درد زیاد در ناحیه لگن، پاها یا کمر

عوامل ایجادکنندۀ فیبروم رحمی

عوامل قطعی بروز فیبروم رحمی هنوز به طور دقیق مشخص نیستند. با این وجود، در ادامه به عواملی که در بروز این بیماری نقش بسزایی دارند، اشاره می‌کنیم:

• ژنتیک و سابقۀ خانوادگی
• نامنظم‌بودن ترشح هورمون‌ها
• کم‌بودن میزان پروژسترون
• مصرف اندک و ناکافی میوه‌ و سبزی
• داشتن اضافه‌ وزن
• مصرف غذاهای التهاب‌زا
• استرس و اضطراب
• هورمون‌درمانی زنان یائسه

بیشتر بخوانید: علت به وجود آمدن فیبروم

عوارض فیبروم رحمی

اگر رشد فیبروم به حدی باشد که منجر‌ به بسته‌شدن گردنۀ رحم و یا لوله‌های آن شود، می‌تواند باعث ناباروری شود. به این صورت که با بسته شدن این دو محل، لقاح اسپرم و تخمک غیر ممکن می شود. اما شخص مبتلا به فیبروم نیز می‌تواند باردار شود.

اگر خانمی با فیبروم رحمی حامله شود، ممکن است فیبروم‌ هایش بزرگتر شوند زیرا هورمون های بارداری می توانند در رشد فیبروم ها موثر باشند. کمتر از ۳۰ درصد از زنان باردار مبتلا به فیبروم دچار عوارضی مانند دردهایی در ناحیه شکم می شوند که معمولاً همراه با خون‌ریزی کم در ناحیه واژینال هستند. در صورت اندک بودن خون‌ریزی، آسیبی به جنین نمی رسد، اما اگر خون‌ریزی زیاد باشد، مشکلاتی را درپی خواهد داشت.

این بیماری می‌تواند احتمال خطر سقط جنین را افزایش دهد و یا باعث زایمان زودرس شود. همچنین فیبروم می‌تواند با قرارگرفتن در نزدیکی دهانۀ رحم راه خروج نوزاد را مسدود کند که باعث می‌شود زمان زایمان طبیعی به تأخیر بیفتد.

اکثر فیبروم‌ها، تومورهایی خوش‌خیم هستند و لازم نیست نگران سرطانی بودن آنها باشید. با این وجود در خانم‌های بالای ۴۰ سال دارای فیبرومی به اندازه‌ی ۲۰ سانتی‌متر، احتمال وجود تومور خوش‌خیمِ فیبرومی کم است و ممکن است باعث بروز سرطان در فرد شود به همین دلیل توصیه به دراوردن فیبروم می شود.

درمان قطعی فیبروم رحمی

از آن جایی که معمولاً رشد اکثر فیبروم‌ها از زمانی به بعد متوقف می شود و یا اندازۀ آن در دوران یائسگی کوچک‌تر می شود، یک چکاب ساده کافی خواهد بود تا فیبروم بررسی شود و اطمینان حاصل شود که فیبروم تغییر و یا پیشرفت قابل توجهی نداشته و در حال رشد نیست. در زنانی که در میان سالی مبتلا به فیبروم می‌شوند و یا کسانی که دچار علائم زیادی از جمله درد یا خونریزی شدید هستند، درمان ممکن است ضروری باشد.

راه‌های درمان

• دارودرمانی برای کنترل علائم بیماری
• دارودرمانی به منظور کاهش اندازۀ فیبروم ها
• تخریب فیبروم به وسیلۀ امواج اولتراسوند (هایفوتراپی)
• میومکتومی
• هیسترکتومی
• آمبولیزاسیون عروق رحمی

در ادامه به توضیح هر یک از این روش های درمانی می پردازیم:

دارو درمانی: تعدادی از داروها ممکن است برای کنترل علائم فیبروم استفاده شوند.

۱- داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن یا مفنامیک اسید می‌توانند برای کاهش دوره‌های دردناك قاعدگی استفاده شوند.

۲- قرص‌های ضد‌بارداری ممکن است برای کاهش خون‌ریزی رحمی و گرفتگی عضلات رحم تجویز شوند. کم‌خونی ناشی از خون‌ریزی می‌تواند با مکمل‌های آهن درمان شود.

۳- دستگاه درون‌رحمی(IUD) هورمونی در محدود‌کردن جریان خون قاعدگی و بهبود علائم دیگر موثر هستند. عوارض جانبی آی یو دی کم است.

۴- کابرگولین با دوز متوسط و قابل تحمل، می‌تواند اندازۀ تودۀ فیبروم را به طور موثر کاهش دهد. با این وجود، مکانیسم عملی که مسئول چگونگی کاهش فیبروم توسط کابرگولین است، هنوز مشخص نیست.

۵- یولی‌پریستال استات(UPA) دارویی است که از اتصال پروژستین به گیرندۀ پروژسترون جلوگیری می‌کند. فیبروم های درمان‌شده با UPA، در درازمدت کاهش حجمی حدود ۷۰٪ نسبت به حجم اولیه دارند.

۶- دانازول یک داروی مؤثر برای کاهش فیبروم ها و کنترل علائم آنها است. استفاده از آن به دلیل عوارض جانبی ناخوشایند، توصیه نمی شود.

۷- هورمون لوتئینیِ آزادکنندۀ هورمون آگونیست(LHRH analogue) باعث کاهش احتمال عود فیبروم ها، به‌ وسیلۀ کاهش هورمون استروژن می‌شود. این دارو به دلیل دارا بودن عوارض جانبی و محدودیت مصرف، به ندرت توصیه می‌شود؛ به غیر از مواردی که قبل از جراحی، از آن به عنوان کوچک‌کننده و منقبض‌کنندۀ بافت فیبروم و خود رحم، استفاده می‌شود.

این دارو به طور معمول برای حداکثر ۶ ماه یا کمتر استفاده می‌شود زیرا پس از استفاده طولانی‌مدت می‌تواند سبب پوکی استخوان و عوارض دیگرِ پس‌از‌یائسگی شود.

بیشتر بخوانید: آشنایی با انواع فیبروم

آمبولیزاسیون عروق رحمی: این روش درمانی، روشی است غیر‌تهاجمی که مانع رسیدن جریان خون به فیبرومها می‌شود واین‌گونه می‌تواند آنها را درمان کند. نتایج درازمدت درمان با این روش، نشان دهنده رضایت افراد تحت درمان به اندازۀ عمل جراحی است.

بستن عروق رحمی وگاهی اوقات انسداد لاپاروسکوپی رگ‌های رحم، روش‌هایی تهاجمی هستند که باعث محدود‌کردن خون‌رسانی به رحم می‌شوند.

میومکتومی: میومکتومی که به عنوان فیبرومکتومی نیز شناخته می‌شود، عمل جراحی است که به منظور حذف یک یا چند فیبروم انجام می‌شود. برخلاف هیسترکتومی، رحم باقی می ماند و بیمار توانایی تولیدمثل خود را حفظ می‌کند.

با توجه به محل و مقدار جراحات و تجربه و ترجیح جراح، میومکتومی می‌تواند به سه روش انجام شود:

روش هیستروسکوپی: فیبرومی که در لایۀ زیرمخاطی قرار دارد (یعنی در داخل حفرۀ آندومتر نفوذ کرده) مرا می توان به روش هیستروسکوپی برداشت. در هیستروسکوپی می توان فیبروم را با استفاده از یک رسکتوسکوپ که از طریق واژن و دهانۀ رحم وارد می شود، برداشت.

روش لاپاراسکوپی: این روش از طریق یک برش کوچک در نزدیکی ناف انجام می‌شود. پزشک از لاپاروسکوپ و ابزار جراحی برای برداشتن فیبروم استفاده می‌کند. مطالعات نشان داده اند که روش لاپاروسکوپی منجر به بهبود سریع‌تر از روش لاپاروتومی یا جراحی باز می‌شود.

روش لاپاروتومی: در این روش درمانی، پزشک در دیواره شکم برشی انجام می‌دهد و فیبرومها را از رحم خارج می‌کند.

در کل، روش درمانی لاپاروسکوپی دارای درد کمتری است و نیازمند سپری‌شدن مدت زمان کوتاه‌تری در بیمارستان نسبت به جراحی باز است.

هیسترکتومی: هیسترکتومی عمل جراحی برای برداشتن رحم است. این عمل ممکن است شامل حذف دهانۀ رحم، تخمدان‌ها، لوله‌های فالوپ و سایر ساختارهای اطراف آن باشد.  هیسترکتومی روشی قدیمی برای درمان فیبرومها است و اکنون تنها به عنوان آخرین گزینه توصیه می‌شود؛ چراکه پس از این عمل زن توانایی بچه‌دار شدن را از دست می‌دهد.

روش‌های دیگر:

حذف به وسیلۀ بسامد رادیویی: روشی است که با استفاده از امواج رادیویی می‌توان تودۀ فیبرومی را حذف کرد.

‌هایفوتراپی: در این روش با تولید حرارت یا تحریک به صورت متمرکز در داخل بدن، بدون صدمه‌زدن به بخش‌های خارج از هدف، تخریب فیبروم به وسیلۀ امواج اولتراسوند انجام می‌شود.

جمع‌بندی درمان فیبروم رحمی

همانطور که گفته شد، اکثر فیبروم‌ها نیازی به درمان ندارند مگر آنکه علائمی جدی را از خود بروز دهند؛ به جای برداشتن فیبروم ها، باید آنها را با سونوگرافی و معاینات متعدد در دوره‌های مختلف تحت نظر داشت. معمولاً بعد از یائسگی، اندازه توده‌های فیبرومی کوچک می‌شوند.

اگر سوالی درباره فیبروم رحمی و درمان آن دارید می توانید زیر این مقاله و در بخش کامنتها مطرح کنید.