بی اختیاری ادرار به معنای عدم کنترل بر روی مثانه است. شایع ترین انواع بی اختیاری در زنان عبارتند از بی اختیاری استرسی و بی اختیاری اضطراری یا فوریتی که مثانه بیش فعال نیز نامیده می شود. میزان ابتلا به این عارضه در زنان دو برابر مردان است. بارداری، زایمان و یائسگی ممکن است احتمال بروز این عارضه را افزایش دهند. بی اختیاری ادرار بخشی طبیعی از فرایند پیری نیست و قابل درمان است در این مقاله درباره بی اختیاری ادرار در زنان صحبت می کنیم و این مورد که چه عواملی موجب بی اختیاری ادرار در جوانی می شود.
بی اختیاری ادرار چیست؟
عارضه بی اختیاری ادرار به معنای عدم کنترل مثانه یا نشت ادرار است. ادرار توسط کلیه ها ساخته شده و در مثانه ذخیره می شود. مثانه از ماهیچه هایی تشکیل شده است که هنگام نیاز به دفع ادرار، سفت می شوند. با سفت شدن ماهیچه های مثانه، ادرار از طریق لوله ای به نام مجرای ادرار از مثانه خارج می شود. در همین حال، ماهیچه های اسفنکتر (ماهیچه های تنگکننده) در اطراف مجرای ادرار شُل می شوند تا ادرار از بدن خارج شود.
بی اختیاری ممکن است هنگامی رخ دهد که عضلات مثانه به طور ناگهانی سفت شده اما ماهیچه های اسفنکتر به اندازه کافی قوی نباشند تا مجرای ادرار را ببندند. این امر باعث بروز نیاز ناگهانی و جدی برای دفع ادرار می شود که ممکن است قادر به کنترل آن نباشید. فشار ناشی از خندیدن، عطسه یا ورزش نیز می توانند باعث ریزش ادرار شود. بی اختیاری ادرار ممکن است در صورت بروز مشکلی در اعصاب کنترل کننده عضلات مثانه و مجرای ادرار نیز رخ دهد. بی اختیاری ادرار را می توان به صورت خروج مقدار جزئی ادرار یا دفع مقدار زیادی ادرار در یک مرحله بیان کرد.
چه کسانی دچار بی اختیاری ادرار می شوند؟
شیوع بی اختیاری ادرار در زنان دو برابر مردان است زیرا بارداری، زایمان و یائسگی که حوادثی طبیعی و منحصر به فرد برای بدن زنان هستند، مثانه، مجرای ادرار و سایر ماهیچه های این اندامها را تحت تأثیر قرار می دهند.
بی اختیاری ادرار برای زنان در هر سنی ممکن است رخ دهد، اما در زنان مسن شایع تر است. این عارضه احتمالاً ناشی از تغییرات هورمونی در دوران یائسگی است. از هر ده زن ۶۵ ساله و مسن تر، بیشتر از ۴ نفر دچار بی اختیاری ادرار می شوند.
چرا زنان بیشتر از مردان دچار بی اختیاری ادرار می شوند؟
رویدادهای سلامتی منحصر به فردی مانند بارداری، زایمان و یائسگی که در زنان رخ می دهند، می توانند دستگاه ادراری و ماهیچه های اطراف آن را تحت تاثیر قرار دهند. عضلات کف لگن حمایت کننده از مثانه، مجرای ادرار، رحم و روده ها ممکن است ضعیف تر شده یا آسیب ببینند. وقتی ماهیچه های حمایت کننده ی دستگاه ادراری ضعیف باشند، ماهیچه های دستگاه ادرار باید سخت تر کار کنند تا مجرای ادرار شما برای دفع ادرار آماده شود. این فشار اضافی بر مثانه و مجرای ادرار می تواند به بی اختیاری ادراری یا نشت ادرار منجر شود.
علاوه بر این، مجرای ادرار زنان کوتاه تر از مجرای ادرار مردان است. هر گونه ضعف یا آسیب به مجرای ادرار در یک زن احتمالا موجب بروز بی اختیاری ادراری در وی می شود.
انواع بی اختیاری ادرار
دو نوع شایع بی اختیاری ادرار در زنان عبارتند از:
بی اختیاری استرسی
بی اختیاری استرسی شایع ترین نوع بی اختیاری و همچنین شایعترین نوعی است که زنان جوان را دچار این بیماری می کند. بی اختیاری استرسی هنگام وجود فشار و تنش بر روی مثانه رخ می دهد. بی اختیاری استرسی ممکن است در شرایطی اتفاق بیفتد که عضلات ضعیف کف لگن، فشار بیشتری را به مثانه و مجرای ادرار وارد کنند. در صورت بروز عارضه بی اختیاری استرسی، اقدامات روزمره ای مانند سرفه، عطسه و خندیدن که از عضلات کف لگن استفاده می کنند و همچنین حرکات ناگهانی و فعالیت بدنی می توانند باعث ریزش ادرار شوند.
بی اختیاری اضطراری یا فوریتی
در بی اختیاری اضطراری، ریزش ادرار معمولاً پس از نیاز شدید و فوری برای دفع ادرار و قبل از رسیدن به دستشویی رخ می دهد. اگر به این عارضه مبتلا باشید، ممکن است بتوانید خود را به موقع به دستشویی برسانید، اما بیشتر از هشت بار در روز احساس نیاز به دفع ادرار خواهید داشت. همچنین مقدار ادرار در هر دفع، زیاد نیست. بی اختیاری اضطراری گاهی اوقات “مثانه بیش فعال” نامیده می شود. بی اختیاری اضطراری در زنان مسن شایع تر است. ریزش ادرار ممکن است زمانی رخ دهد که انتظار آن را ندارید، مانند خواب، بعد از نوشیدن آب، شنیدن صدای آب یا دست زدن به آن. از جمله راههای درمان بی اختیاری ادراری فوریتی انجام تمرینات کگل است که در تقویت عضلات کف لگن موثر است.
بسیاری از زنانی مبتلا به بی اختیاری ادرار، به هر دو نوع ذکر شده دچار شده اند. به این نوع، بی اختیاری “ترکیبی” گفته می شود.
اگر دچار بی اختیاری ادراری هستید، می توانید به خانم دکتر متین ذاکرین، متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید. دستگاه آر اف هم اکنون به عنوان یکی از روشهای اصلی برای درمان بی اختیاری ادرار در خانمها به کار می رود. در حال حاضر مطب خانم دکتر ذاکرین مجهز به یکی از جدیدترین و پیشرفته ترین دستگاههای RF هیگز است که تکنولوژی نوین برای درمان بی اختیاری ادرار می باشد.
بارداری چگونه باعث بی اختیاری ادرار می شود؟
از هر ۱۰ زن باردار، ۴ نفر دچار بی اختیاری ادرار می شوند. در دوران بارداری، رشد جنین بر عضلات مثانه، مجرای ادرار و لگن فشار وارد می کند. با گذشت زمان، این فشار ممکن است عضلات کف لگن را تضعیف کرده و منجر به نشت یا بروز مشکلی در دفع ادرار شود.
بیشتر مشکلات مربوط به کنترل مثانه در دوران بارداری پس از زایمان از بین می رود، زمانی که عضلات پس از مدتی التیام می یابند. اگر پس از گذشت ۶ هفته از زایمان هنوز دچار مشکلات مثانه هستید، با پزشک، پرستار یا ماما صحبت کنید.
زایمان چگونه باعث بی اختیاری ادرار می شود؟
مشکلات در هنگام زایمان و وضع حمل، به خصوص زایمان واژینال (طبیعی)، می تواند عضلات کف لگن را تضعیف کرده و به اعصاب کنترل کننده مثانه آسیب برساند. بیشتر مشکلات مربوط به کنترل مثانه که به علت زایمان رخ می دهند، با گذشت زمان و التیام عضلات از بین می روند. اگر با گذشت ۶ هفته از زمان زایمان هنوز دچار مشکلات مثانه هستید، با پزشک، پرستار یا ماما صحبت کنید.
بیشتر بخوانید: درمان بی اختیاری ادرار در زنان مسن
پیشگیری از بی اختیاری ادرار
اگرچه همیشه نمی توانید از بی اختیاری ادرار جلوگیری کنید اما می توانید برای کاهش خطر ابتلا به این عارضه قدم هایی را بردارید:
۱- انجام تمرینات کگل به طور روزانه، به خصوص در دوران بارداری و بعد از صحبت با پزشک یا ماما. البته به یاد داشته باشید که انجام حرکات ورزشی برای درمان بی اختیاری ادراری برای تقویت عضلات کف لگن موثر است و در این بین، حرکات کگل بعنوان معروفترین ورزش برای درمان قطعی بی اختیاری ادراری شناخته شده است.
۲- حفظ وزن سلامت
۳- خوردن غذاهای فیبردار برای جلوگیری از یبوست
بیشتر بخوانید: درمانهای خانگی بی اختیاری ادرار
آیا شما هم بی اختیاری ادراری دارید؟ اگر در مورد بی اختیاری ادراری سوالی دارید در بخش نظرات زیر همین مقاله مطرح کنید.
سلام خانم دکتر من ۲۱سالمه مجرد هستم همیشه حس میکنم دستشویی دارم و خیلی زود مثانم پر میشه با اینکه مایعات زیادی مصرف نمیکنم ولی هر ۲یا ۳ ساعت نیاز به دفع پیدا میکنم.حس میکنم همیشه مثانم منقبض هستش و وقتی بیرون میرم ترس از دستشویی این نیاز رو بیشتر میکنه.آزمایش و سونوگرافی هم انجام دادم گفتن مشکلی نیست.باید چیکار کنم و مشکلم چیه؟خیلی اذیتم میکنه
سلام به نظر میاد تکرر ادرار دارید. بهتره برای تشخیص دقیق و درمانش حتما به یک پزشک متخصص زنان مراجعه کنید.
سلام من ۲۱ سالمه و مجردم و چند وقته ادرارم کامل خارج نمیشه و موقع عطسه و سرفه خارج میشه ولی اخیرا در حال عادی هم لباس زیرم به صورت غیر عادی خیس میشه نمیدونم ادرارم هست یا نه ولی قبلا اینجوری نبود رفتم دکتر گفت این برای سن تو زوده این عفونته یا چیزه دیگه ؟ من باید چیکار کنم؟
سلام. با توجه به علائمی که گفتید به نظرم بیشتر بی اختیاری ادراری از نوع استرسی داشته باشید. به یک پزشک متخصص زنان مراجعه کنید تا معاینه تون کنند.
سلام خسته نباشید من اصلا نمیتونم نگه دارم ادرارم و موقع راه رفتن تا برسم به سرویس ادرار ترشح میشه عفونت هم ندارم آزمایش دادم استرس زیاد دارم یه مدت تلورین خوردم اما گیجم میکرد حالا بدتر هم شدم خیلی سخته نمیدنم چم شده اصلا دکتر عمومی رفتم اما نفهمید راستی من فقط ۱۷ سالمه
سلام. عزیزم شما باید به پزشک متخصص زنان مراجعه می کردید. مشکل شما بی اختیاری ادرار هست. به متخصص زنان مراجعه کنید تا نوع بی اختیاری شما رو تشخیص بدن و برای درمان شما اقدام کنند. نگران نباشید قابل درمانه و استرس وضعیت شما رو بدتر میکنه. برای اطلاعات بیشتر میتونید مقاله بی اختیاری ادرار در زنان جوان رو بخونید.
سلام باتشکر..لطفا بخونید: بعضی افراد دچار تلقین و یا وسواس میشن در مورد بی اختیاری ادرار، لطفا به خودتون همش نگید حتما ادارارم خواهد ریخت،چون موجب تشدید این موضوع میشه. و دچار وسواس هم نشید چون طبق احکام دینی هم چیزی که* تمیز باشه*اگر به نجس شدنش شک کنید حتی شک زیاد ولی مطمئن نباشید ،باید تمیز درنظر بگیریدش.
سلام ممنون از نظری که نوشتید
سلام خانم دکتر.من ازدواج کردم ولی زایمان نداشتم.چند ساله از دوران مجردیم تقریبا هر یک ساعت در روز و یک بار در هنگام خواب نیاز به دفع ادرار دارم.و تقریبا کامل هم هست و با مالش محل خروجی ادرار سعی میکنم مثانه رو کامل هم تخلیه کنم هر سری.و اینکه اگر دستشویی نرم نشت ادرار دارم خیلی کم در حد چند قطره آیا قابله درمانه و اینکه به شما باید مراجعه کنم یا متخصص اورولوژیست؟
سلام. معاینه تون نکردم ولی فکر میکنم تکرر ادرار دارید. یک علت مهمش تضعیف عضلات کف لگن و افتادگی مثانه یا رحم هست. اگر متخصص زنان تشخیص بدن که مشکل در دستگاه ادراری وجود داره به اورولوژیست شما رو ارجاع میدن.