زنانی که به طور کلی وارد یائسگی می شوند معمولا در بین بازه سنی ۴۱ تا ۵۵ سال قرار دارند. اما عوامل زیادی وجود دارند که مختل کننده چرخه طبیعی دستگاه تناسلی زنان هستند که می توانند موجب یائسگی زودتر از حد طبیعی شوند.
در پاسخ به این سوال که یائسگی زودرس در چه زنانی بروز میکند باید گفت یائسگی زودرس در واقع از کارافتادگی پیش از موعد تخمدان است. زمانی یائسگی پیش از موعد یا زودرس محسوب می شود که فرد پیش از ۴۰ سالگی یائسه شود. از میان هر ۱۰۰۰ زن، یک زن در بین سنین ۱۵ تا ۲۹ سالگی و از میان هر ۱۰۰ زن یک نفر بین ۳۰ تا ۳۹ سالگی، دچار یائسگی زودرس می شوند.
در این مقاله، به عوامل موثر بر یائسگی زودرس می پردازیم و روش های جلوگیری از آن را بیان می کنیم. جهت دسترسی سریع به بخشهای مختلف مقاله می توانید از فهرست زیر استفاده کنید. کافی است روی سرفصل موردنظر کلیک کنید.
عوامل موثر بر یائسگی زودرس
جراحی
زنانی که جراحی انجام می دهند در خطر ابتلا به یائسگی زودرس هستند. این جراحی شامل جراحی برداشتن یکی از تخمدان ها (سینگل اوفورکتومی) یا برداشتن رحم (هیسترکتومی) می شود. این جراحی موجب کاهش استروژن و پروژسترون در بدن می شود. یائسگی زودرس در زنان می تواند از عوارض جراحی دهانه رحم یا جراحی لگن باشد. برداشتن هر دو تخمدان نیز می تواند موجب یائسگی فوری شود.
شیمی درمانی و پرتودرمانی
شیمی درمانی و پرتودرمانی به میزان زیادی ریسک یائسگی زودرس را افزایش می دهند. پرتودرمانی می تواند بافت های تخمدان را تخریب کند که منجر به شروع زودهنگام یائسگی می شود.
نقص کروموزومی
برخی نقص های کروموزومی می توانند منجر به یائسگی زودرس شوند. برای مثال، سندرم ترنر موجب می شود که نوزاد دختر در هنگام تولد دارای کروموزم ناکاملی باشد. زنان مبتلا به سندروم ترنر تخمدان هایی دارند که به درستی عمل نمی کنند و این مورد اغلب منجر به یائسگی زودرس می شود.
داروهایی که منجر به کاهش استروژن می شوند
برخی داروها که میزان استروژن را در بدن کاهش می دهند می توانند منجر به یائسگی زودرس شوند. برای مثال تاموکسیفن نوعی دارو است که موجب کاهش استروژن می شود و به عنوان روشی برای پیشگیری از ابتلا به سرطان سینه در زنانی تجویز می شود که در خطر ابتلا به این بیماری هستند.
بیشتر بخوانید: آشنایی با علائم سرطان سینه
بیماری های خود ایمن یا اتوایمیون
یائسگی زودرس می تواند ناشی از یک بیماری خودایمن باشد. بیماری خود ایمن هنگامی رخ می دهد که سیستم ایمنی بدن شروع به حمله بدن می کند و بدن را مخرب و آسیب رسان تصور می کند. بیماری های خود ایمن مانند رماتیسم مفصلی می توانند دلیلی شوند تا سیستم ایمنی بدن به تخمدان ها و بافت تخمدان حمله کنند که موجب یائسگی زودرس می شود.
صرع
تحقیقات نشان داده اند که زنان مبتلا به صرع در خطر ابتلا به یائسگی زودرس بیشتری هستند.
مصرف دخانیات
زنانی که دخانیات مصرف می کنند از جمله سیگار، قلیان و دیگر موارد، یک یا دو سال زودتر از زنانی که دخانیات مصرف نمی کنند، یائسه می شوند. همچنین زندگی با کسی که سیگار میکشد نیز خطر ابتلا به یائسگی زودرس را افزایش میدهد.
مشکل در باردار شدن
اگر در طی درمان ناباروری متوجه شده باشید که ذخیره تخمدان کمی دارید، هم باردار شدن برای شما دشوارتر است و هم این که بیشتر از دیگران در خطر یائسگی زودرس هستید.
مقاله مرتبط: درمان ناباروری در زنان
بیماری تیروئید
اختلالات تیروئیدی می توانند منجر به یائسگی زودرس به دلیل میزان هورمون هایی شوند که یا زیادی کم یا خیلی زیاد هستند.
در حالی که بیماری های تیروئید می توانند منجر به یائسگی زودرس شوند، برخی علائم کم کاری تیروئید مشابه علائم یائسگی هستند که شامل موارد زیر می شوند:
- پریود نشدن
- تغییر سریع حالات روحی
- گرگرفتگی
- بی خوابی
درمان بیماری تیروئید می تواند منجر به کاهش علائم شود و همچنین مانع شروع یائسگی زودهنگام شود.
سابقه خانوادگی ابتلا به یائسگی زودرس
اگر مادر شما به یائسگی زودرس مبتلا شده باشد، شما شش برابر دیگر زنان در خطر ابتلا به یائسگی زودرس هستید.
استرس زیاد
در حالی که استرس به تنهایی منجر به یائسگی زودرس نمی شود اما می تواند در کنار دیگر عوامل در ایجاد آن موثر باشد. استرس زیاد می تواند منجر به اختلال در عملکرد تخمدان ها شود.
علائم و عوارض یائسگی زودرس
زنانی که دچار یائسگی زودرس می شوند، همان علائم و عوارض یائسگی را دارند که زنان در موقع مقرر یائسه می شوند. این علائم شامل موارد زیر هستند:
- بی نظمی شدید پریود یا پریود نشدن
- پریود ها شدید تر یا سبک تر از حالت معمول هستند
- گرگرفتگی
- خشکی واژن
- تغییر سریع حالات روحی
- ناتوانی در کنترل مثانه
- کاهش یا از بین رفتن میل جنسی
- بی خوابی
- خشکی پوست، چشمان و دهان
زنانی که دچار یائسگی زودرس می شوند بیشتر در خطر ابتلا به پوکی استخوان به دلیل کاهش استروژن هستند. کاهش استروژن همچنین می تواند افزایش دهنده خطر ابتلا به سرطان های روده بزرگ و تخمدان، آب مروارید و بیماری لثه شود. به همین دلیل یکی از نکات کلیدی در حفظ سلامت فرد، رعایت تغذیه در دوران یائسگی است.
در صورتیکه احیانا دچار آتروفی واژن یا علائم یائسگی شده اید، می توانید با مراجعه به خانم دکتر ذاکرین (متخصص و جراح زنان) جهت درمان آتروفی واژن با روش نوین لیزر درمانی اقدام کنید. انجام این عمل نیازمند دقت و حساسیت بالایی است و متخصص باید مسلط کار با لیزر باشد. جهت دریافت نوبت و وقت معاینه با شماره ۰۲۱۴۴۴۶۳۴۷۵ تماس حاصل فرمایید.
جلوگیری از یائسگی زودرس
برخی موارد ابتلا به یائسگی زودرس اجتناب ناپذیر هستند اما گاهی می توان تلاش های برای اجتناب از ابتلا به آن یا به تاخیر انداختن یائسگی زودرس انجام داد. نکاتی که باید اجتناب از ابتلا به یائسگی زودرس رعایت شوند شامل موارد زیر هستند:
۱- مصرف دخانیات را بلافاصله ترک کنید.
۲- به طور مرتب ورزش کنید. این کار می تواند منجر به شادابی شما شود و از چاقی بدن جلوگیری کند
۳- وزن سلامت خود را حفظ کنید
۴- از محصولات طبیعی پوست استفاده کنید که بدون هورمون هستند
۵- از استرس دوری کنید و تمرینات ریلکسین و مدیتیشن را انجام دهید
۶- تا حد ممکن غذاهای طبیعی و سالم مصرف کنید. به خصوص غذاهایی که حاوی فیتواستروژن هستند که شامل غذاهای زیر می شوند:
- مغزیجات (تخم کتان- تخمه آفتابگردان- کنجد- بادام- گردو)
- میوه ها (سیب- هویج- انار- توت فرنگی- انگور)
- حبوبات (ماش- عدس)
- سویا
- شیرین بیان
- قهوه
- روغن زیتون
- جو و جو پرک
اگر در مورد یائسگی زودرس سوالی دارید می توانید آن را در قسمت نظرات زیر همین مقاله با ما در میان بگذارید.
سلام خانم دکتر من از ۱۸سالگی پریودم نامنظم شد,دگتر رفتم دارو خوردم دوسال تنظیم شد,اما باز نامنظم شد,الان ۲۷سالمه مدتی دوفاستون مصرف کردم اما الان دبگه نمیخورم,جلوگیری ندارم میخام حامله بشم..یعنی من یائسه شدم از الان?
سلام. عزیزم به یائسگی ربطی نداره. شما پریودهات نامنظمه. باید دارو بگیری و سر خود هم داروها رو قطع نکنی. بهتره برای تنظیم پریود به متخصص مراجعه کنی. انشاا… که باردار میشی.
سلام خسته نباشید؟ من ۳۰سال سن دارم.ازاول پریودنمیشدم باقرص استروژن وپروژسترون پریودمیشدم الان ۱ماه که قرص نخورم.علائم گرگرفتگی.ازخواب پریدن.خشکی پوست.خشکی واژن دارم.رفتم ازمایش دادم گفت دیگه درصد کمی تخمک توبدنت هست.میخواستم ببینم من هنوزم قرص استروژن وپروژستورون بخورم.یانه بزارم یائسه بشم.بچه ندارم.
سلام. عزیزم قطع کردن داروهای هورمونی باید زیرنظر متخصص انجام شه. با پزشکتون در این باره مشورت کنید.
slm mn 20 sal sen daram bayad avakher shahrivar perud mishodm vali hanoz khabari nis ta alnm be in moshkel bar nakhordm aya momkene ke joze in mored bashm?
سلام. خیر در این سن خیلی بعیده. اگر مجددا پریودتون به تاخیر افتاد به پزشک مراجعه کنید.
سلام و خسته نباشید به خانم دکتر ذاکرین خانم دکتر من تخمدان های پلی کیستیک دارم با پریودهای نامنظم آیا این یائسگی زودرس ماهایی که پلی کیستیک هستیم رو تهدید میکنه؟ آخه من ۷ساله که بچه دار نشدم همه راههارو رفتم یکم میترسم از این مسئله
عزیزم بستگی به هورمونات داره. باید نتیجه آزمایشات هورمونی ت رو ببینم.
آیا تخمدان پلی کیستیک هم باعث یائسگی زودرس می شود؟
اغلب اوقات خیر.
با سلام آیا هیسترکتومی باعث یائسگی زودرس میشود با تشکر
سلام اگه تخمدان ها به همراه رحم برداشته نشوند نخیر یائسگی رخ نمیده.
سلام وقت بخیر.من ۳۶ ساله م و مجرد . چندوقته پریودم خیلی خیلی کم شده مثلا در حد دو روز و خیلی هم کم . چندوقت پیش رفتم دکتر آزمایش هورمونی گرفتن ازم و گفتن مشکل خاصی نیس فقط یه مدت رازیانه و سویا مصرف کنم اوکی میشه . ولی تاثیری نداشت برام حتی کمتر هم شد مقدار خون پریودم. بنظرتون این ربطی به یائسگی زودهنگام میتونه داشته باشه یا نظر شما متفاوته؟ ممنون میشم جواب بدین❤
سلام یائسگی زودرس توی آزمایش های هورمونی مشخص میشه اما بهتره در کنارش یه سونوگرافی از شکم و لگن هم بدین.