افتادگی اندام های لگنی یا پرولاپس لگنی یکی از بیماری های شایع در بین زنان به خصوص در دوران میانسالی است. یکی از انواع رایج افتادگی لگن در زنان افتادگی روده یا رکتوسل روده است که مشکلات زیادی برای زنان به همراه دارد. در این مقاله قصد داریم به عارضه رکتوسل و نحوه درمان آن بپردازیم. برای دسترسی سریع به مطالب می توانید از فهرست زیر استفاده کنید.
رکتوسل چیست؟
رکتوسل وضعیتی است که در آن به دلایل مختلف، بافتی که دیواره روده و واژن را از هم جدا می کند دچار افتادگی و شلی می شود. در نتیجه دیواره جلویی روده به دیواره پشتی واژن سقوط کرده و برآمدگی در دیواره واژن ایجاد می شود. به این وضعیت رکتوسل یا پرولاپس دیواره پشتی واژن می گویند که با پرولاپس رکتال (بیرون زدگی راست روده از مقعد) متفاوت است.
درجه بندی رکتوسل
رکتوسل درجات متعددی از خفیف تا شدید دارد. درجه رکتوسل با معاینات پزشکی مشخص می شود. شدت علائم رکتوسل و روش درمان آن بستگی به درجه رکتوسل دارد.
علائم رکتوسل چیست؟
پرولاپس رکتوسل هم مانند هر عارضه و بیماری دیگری با علائمی همراه است. در درجات خفیف ممکن است هیچ علائمی نشان ندهد. اما در مواردی که رکتوسل خفیف نیست بیمار علائم زیر را تجربه می کند:
- تورم دیواره واژن
- مشکل شدن تخلیه مثانه
- یبوست
- دردناک بودن رکتوم یا راست روده
- درد کمر و ناحیه لگنی
- احساس پر بودن واژن
درد هنگام نزدیکی و خونریزی های غیر طبیعی و خارج از سیکل قاعدگی از واژن هم از جمله علائم رکتوسل هستند که با پیشرفت این عارضه تشدید می شوند.
علل رکتوسل
ضعیف شدن دیواره جداکننده روده و واژن علت اصلی بروز رکتوسل است. در واقع با ضعیف شدن عضلات کف لگن، این ماهیچه ها قادر به نگهداری اندام های لگنی در جای خود نیستند. ضعیف شدن عضلات کف لگن به دلایل زیر رخ می دهد:
- بالا رفتن سن و یائسگی
- زایمان طبیعی (واژینال) و آسیبهای به جا مانده و درمان نشده آن
- هموروئید (بیرون زدگی مقعد) و جراحی آن
- مشکلات روده مثل اختلالات حرکتی در روده، یبوست مزمن و فشار برای تخلیه مدفوع، …
- چاقی
- سرفه های مزمن
- بلند کردن اجسام سنگین و فشار به لگن
- مصرف دخانیات
جراحی های لگنی مثل هیسترکتومی یا جراحی رکتوسل که به درستی انجام نشده و آسیبهایی که به عضلات کف لگن وارد می کنند نیز از دلایل رکتوسل به شمار می روند.
عوارض رکتوسل
با پیشرفت پرولاپس دیواره خلفی واژن، مشکلات واژینالی مثل مقاربت دردناک یا لکه بینی بین دو پریود بیشتر می شود. همچنین مشکلاتی موقع دفع ادرار و مدفوع بروز می کند. مثلا ممکن است بیمار احساس پر بودن راست روده بعد از دفع، درد رکتوم یا تخیله دردناک مثانه را تجربه کند.
روشهای تشخیص رکتوسل در زنان
با مشاهده هر یک از علائم بالا باید به پزشک متخصص زنان مراجعه کرد. پزشک معاینات لگنی لازم را انجام می دهد. برای تشخیص دقیق تر رکتوسل آزمایش های زیر نیز برای بیمار تجویز می شود:
- تست عملکرد مثانه
- بررسی اندازه رکتوسل و قدرت تخلیه آن با دیفیکوگرافی (نوعی اشعه ایکس)
- تست مقاومت کف لگن
- تصویر برداری با اشعه ایکس یا ام آر آی
پزشک بعد از تشخیص رکتوسل و درجه بندی آن می تواند بهترین روش درمان را برای بیمار تجویز کند.
راه های درمان رکتوسل
پزشکان بسته به درجه رکتوسل و وضعیت بیمار از روش های مختلفی برای درمان رکتوسل استفاده می کنند. از جمله روشهای درمان این بیماری می توان به موارد زیر اشاره کرد:
درمان خانگی رکتوسل
ممکن است پزشک برای کاهش علائم رکتوسل و جلوگیری از پیشرفت آن در مواردی که عارضه شدید نیست درمان های خانگی را برای بیمار تجویز کند. در این روش درمانی بیمار باید وزن خود را کاهش دهد و رژیم غذایی پرفیبر و نوشیدن مایعات فراوان را برای جلوگیری از یبوست رعایت کند. درمان سرفه های مزمن و خودداری از انجام فعالیتها و ورزش های سنگین نیز از دیگر روشهای درمان خانگی رکتوسل هستند. معمولا در کنار این درمانها انجام ورزشهای کگل نیز به بیمار توصیه می شود.
تمرینات ورزشی کگل
این روش معمولا برای رکتوسل خفیف موثر است. پزشک در جلسه معاینه می تواند تشخیص دهد که آیا انجام تمرینات کگل می تواند به درمان رکتوسل کمک کند یا نه. انجام این تمرینات می تواند به تقویت عضلات کف لگن کمک کند. کگل علاوه بر کاهش علائم و عوارض رکتوسل، از تشدید و پیشرفت این عارضه نیز جلوگیری می کند.
درمان دارویی رکتوسل
تجویز داروهای ملّین که به رفع یبوست کمک می کنند و یا تجویز داروهای هورمونی برای افزایش هورمون استروژن در زنان یائسه نیز از جمله درمان های دارویی برای رکتوسل های خفیف یا متوسط هستند.
پساری واژینال
پساری دستگاهی است که برای نگهداری رحم مورد استفاده قرار می گیرد. استفاده از پساری واژینال در کانال واژن می تواند برآمدگی دیواره واژن را کم کرده و دیواره کانال واژن را نگه دارد. زنانی که از پساری واژینال استفاده می کنند باید مرتبا پساری واژینال را تمیز کنند. از این روش برای درمان رکتوسل با درجه متوسط استفاده می شود.
عمل رکتوسل
در مواردی که رکتوسل شدید است و روشهای درمانی دیگر برای آن موثر نیست، پزشکان برای ترمیم رکتوسل از روش جراحی استفاده می کنند. طی جراحی رکتوسل، بافت برآمده دیواره پشتی واژن برداشته می شود. این روش تهاجمی تحت بیهوشی عمومی انجام می شود.
عمل ركتوسل ممکن است با عوارضی مثل خونريزي، عفونت و درد هنگام مقاربت جنسي همراه شود. بیماری که این جراحی را انجام می دهد ممکن است شاهد عود رکتوسل و یا بدتر شدن آن بعد از عمل باشد. با رعایت دقیق دستور العمل های تجویزی پزشک برای مراقبت های بعد از عمل رکتوسل می توان از بروز برخی از این عوارض جلوگیری کرد.
سخن پایانی
افتادگی دیواره جلویی روده روی دیواره پشتی واژن باعث بروز عارضه ای به نام رکتوسل می شود. افرادی که دچار این عارضه هستند در درجات خفیف ممکن است هیچ علائمی نشان ندهند و مشکل آنها تصادفی در معاینات لگنی تشخیص داده شود. زنانی که رکتوسل متوسط و شدید دارند دچار برخی از مشکلات واژینالی، مقاربتی و یا دفع ادرار و مدفوع می شوند. بالارفتن سن، ضعف یا آسیب عضلات کف لگن، زایمان واژینال و غیره از جمله علل رکتوسل هستند.
پزشکان بعد از تشخیص درجه رکتوسل، از روشهای خانگی، دارو، هورمون تراپی و کگل برای درمان رکتوسل استفاده می کنند. در موارد شدید این عارضه گزینه ای بجز عمل رکتوسل وجود ندارد. ممکن است رکتوسل افرادی که جراحی می کنند عود کرده یا حتی شدت پیدا کند. این عمل با عوارضی همراه است که به کمک رعایت مراقبت های بعد از عمل رکتوسل می توان از این عوارض کاست.
در صورتی که سوالی درباره درمان رکتوسل دارید، می توانید سوالات خود را در بخش نظرات در زیر همین مقاله ارسال کنید.
