آیا بزرگ شدن تخمدان خطرناک است؟

خطرات-بزرگی-تخمدان

تخمدان ها دو اندام ریز تخم مرغی شکل هستند که در دستگاه تولید مثل بانوان قرار دارند. کار اصلی آن ها تولید سلول های تخمک و آزاد سازی هورمون های پروژسترون و استروژن است که برای تخمک گذاری، بارداری و همچنین بروز ویژگی های زنانه نقشی حیاتی بر عهده دارند.
اگرچه ویژگی ظاهری تخمدان ها از جمله اندازه آن ها در تمام افراد یکسان نیست، اما ممکن است که در برخی افراد بنا به دلایل متعدد اندازه تخمدان ها بزرگ تر از حد معمول خود شود. در برخی موارد بزرگ تر شدن تخمدان ها نسبت به اندازه نرمال نگران کننده نیست (مثلا در زمان تخمک گذاری) اما در سایر مواقع باید به فکر درمان بود و آن را مانند یک زنگ خطر تلقی کرد.
در این مقاله درباره علت بزرگ شدن تخمدان، بزرگ شدن تخمدان در بارداری، خطرناک بودن بزرگی تخمدان و روش های درمانی موجود برای بزرگی تخمدان صحبت می کنیم.

علائم بزرگی تخمدان

ممکن است به دنبال علل متعددی شاهد افزایش اندازه تخمدان ها باشیم، البته بزرگ شدن تخمدان ها همیشه با علامت خاصی همراه نیست.
افرادی که دچار این مشکل می شوند اغلب علائم زیر را دارند:

  • تغییر عادات مزاج ( دفع )
  • نیاز به دفع مکرر ادرار
  • بر هم خوردن چرخه قاعدگی
  • احساس درد یا فشار در لگن
  • احساس ورم یا پُری در لگن
  • ناراحتی های مداوم شکمی از جمله نفخ و حالت تهوع
  • کم پشت شدن موهای سر
  • خستگی مفرط (و بدون توجیه)
  • رویش مو های زائد در مناطقی از بدن
  • افزایش یا کاهش وزن

در برخی موارد افزایش اندازه تخمدان به قدری زیاد است که خود فرد یا حتی پزشک در حین انجام معاینه با لمس پوست متوجه مشکل می شود اما خب در اکثر موارد این چنین نیست.

اگر پزشک پس از معاینه فرد دچار علائم، حدس بزند که این علائم ناشی از بزرگی تخمدان هستند، احتمالا برای تشخیص نهایی درخواست انجام سونوگرافی می دهد.

اگر علائم بالا را دارید و به هر دلیلی حس می کنید ممکن است دچار بزرگی تخمدان شده باشید، در این صورت می توانید به خانم دکتر متین ذاکرین جهت ویزیت مراجعه کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر و تعیین وقت با شماره ۰۲۱۴۴۴۶۳۴۷۵ تماس بگیرید.

علل بزرگ شدن تخمدان

عوامل بسیاری وجود دارند که می توانند موجب بزرگی تخمدان شوند؛ از جمله:

تخمک گذاری

تخمک گذاری در واقع زمانی رخ می دهد که تخمدان یک تخمک را به منظور باروری، کامل و آزاد می کند. در طی فرایند تخمک گذاری، تخمدانها ممکن است توسط هورمون ها به شدت برانگیخته و موقتا بزرگتر از اندازه معمول شوند ؛ بخصوص در افرادی که دارو های ضد بارداری مصرف می کنند این اتفاق (بزرگ شدن تخمدان ها) محتمل تر است.

سندروم تخمدان پلی کیستیک

سندروم تخمدان پلی کیستیک یا تنبلی تخمدان بیماری است که به دلیل بر هم خوردن تعادل هورمون ها، کیست هایی در تخمدان ایجاد می شود.

افراد دچار این سندروم ممکن است دچار پریود های نامنظم شوند و چون تخمدان دیگر قادر به آزاد سازی تخمک نیست، احتمالا بارداری و باردار شدن برایشان مشکل شود؛ همچنین PCOS میتواند سبب افزایش وزن و افزایش رشد مو های بدن شود.

بیشتر بخوانید: رژیم غذایی برای درمان تخمدان پلی کیستیک

ورم تخمدان

این بیماری نادر زمانی رخ می دهد که به تدریج میزان مایع درون بافت تخمدان افزایش یابد.

در اغلب موارد اِدِم (ورم) تخمدان، تنها یکی از تخمدان ها را درگیر می کند. تورم تخمدان می تواند به دنبال تورشن (پیچ خوردگی) تخمدان رخ دهد که همین پیچ خوردگی سبب کاهش جریان خون و ممانعت از درناژ و تخلیه ترشحات توسط سیستم لنفاوی می شود؛ در نتیجه به تدریج مقدار مایعات در بافت تخمدان افزایش یافته و اندازه تخمدان افزایش می یابد.

تورشن (پیچ خوردگی) تخمدان

منظور از تورشن یا پیج خوردگی تخمدان زمانی است که در آن تخمدان به صورت کامل یا فقط بخشی از آن به دور بافت اطراف و قسمتهای نگهدارنده تخمدان می پیچد. این حالت یک مورد اورژانسی است که باید فورا به پزشک مراجعه کرد.

در پیچ خوردگی کامل تخمدان جریان خون وارده به تخمدان به کل قطع شده که می تواند سبب بروز تهوع و استفراغ شدید و درد لگنی شود. این شرایط نیاز به انجام سریع عمل جراحی و برگرداندن تخمدان به حالت عادی جهت برقراری مجدد جریان خون دارد.

تومور های خوش خیم یا کیست ها

انواع تومور های خوش خیم ، غیر سرطانی یا کیست ها ممکن است در تخمدان ها رشد کنند که شامل انواع کیست های بالغ شامل بافت های جنینی، فیبروتکوماها (Fibrothecomas) و تومور خوش خیم تخمدان (Cystadenoma) میشود .

کیست ها بسیاری شایع اند و معمولا نیازی به درمان هم نداشته و خودشان اغلب رفع می شوند.

سرطان تخمدان

سرطان تخمدان زمانی رخ می دهد که سلول های سرطانی در بافت تخمدان رشد کنند که این اتفاق اغلب پس از یائسگی شایع تر هم می شود. علائم سرطان تخمدان اغلب خیلی واضح نیستند و میتواند شامل درد لگن، نفخ و خستگی مفرط باشد.

پزشک در معاینه قبل از درخواست تست سرطان تخمدان، به سابقه و شرح حال بیمار، علائم و تصویر سونوگرافی توجه می کند.

بیوپسی (نمونه برداری) از بافت می تواند تشخیص قطعی و نهایی بیماری باشد.

سرطان تخمدان

تخمدان بزرگ و بارداری

ممکن است در طی بارداری، تخمدان ها جسم زرد (Luteum) تشکیل بدهند (جسم زرد توده ای موقتی است که در بدن خانم های باردار ترشح هورمون ها را بر عهده دارد).

حال در طی بارداری به دنبال تشکیل جسم زرد ممکن است تخمدان بزرگ تر از حد معمول خود شود. جسم زرد توده ای خوش خیم است که فقط در طی بارداری در تخمدان تشکیل می شود.

پزشکان در مورد این مسئله که چرا فقط در برخی بانوان این توده در طی بارداری رشد می کند، هنوز جوابی نیافته اند اما همه باور دارند که تغییرات هورمونی و افزایش سطح هورمون ها در طی بارداری می تواند نقشی اساسی در بروز این مسئله داشته باشد.

اغلب لوتئوم ها (اجسام زرد) بی علامت هستند. معمولا پزشک حین انجام سونوگرافی های روتین یا حین انجام سزارین متوجه آن ها می شود. بانوانی که در نیمه اول بارداری لوتئوم در آنها رشد می کند، اغلب علائم شدید تری تجربه کرده و گاهی حتی نیازمند جراحی جهت برداشتن آن می شوند.

علائم احتمالی لوتئوم شامل سخت بودن دفع ادرار، سطوح بالای هورمون توستسترون و نیز بروز ویژگی های مردانه از جمله بم شدن صدا و افزایش مو های بدن است. لوتئوم اکثرا پس از زایمان رفع می شود به همین دلیل هم پزشکان تا جای ممکن از انجام جراحی برای برداشتن لوتئوم اجتناب می کنند.

درمان بزرگی تخمدان

در اکثر موارد، درمان بزرگی تخمدان منوط به رفع علت زمینه ساز آن است. به عنوان مثال سندرم تخمدان پلی کیستیک را می توان با روش های زیر مدیریت کرد:

۱- کاهش وزن، حتی کاهش ۱۰ درصدی وزن بدن می تواند در کاهش علائم و منظم شدن پریودها موثر باشد.

۲- مصرف قرص های هورمونی ضد بارداری نیز می تواند در تنظیم چرخه قاعدگی کمک کننده باشد.

۳- مصرف قرص های ضد آندروژن (هورمون های جنسی که باعث ایجاد صفات ثانویه مردانه مثل ریش و صدای بم می شوند).

۴- مصرف متفورمین که می تواند به کنترل هورمون انسولین و هورمون آندروژن کمک کند.

درمان سرطان تخمدان می تواند شامل جراحی و برداشتن تخمدان ها و بافت های اطراف باشد که سرطان آنها را درگیر کرده است. پزشک همچنین ممکن است شیمی درمانی را برای کشتن سلول های سرطانی و رادیوتراپی را برای کاهش اندازه تومورهای تخمدان پیش از جراحی آنها توصیه کند. بزرگی تخمدان ناشی از چرخه قاعدگی معمولا نیازی به درمان ندارد مگر اینکه موجب علائم از جمله درد زیاد شود.

نکات نهایی درباره خطرناک بودن بزرگی تخمدان

بزرگی تخمدان می تواند به دنبال علل متعددی رخ دهد که اکثر آن ها هم نیازی به درمان ندارند. افرادی که دچار درد یا احساس پُری و فشار در لگن هستند یا تغییراتی در عادات دفع ادرار و مدفوع پیدا کرده اند باید حتما به پزشک مراجعه کنند. راه های درمانی بسیاری وجود دارد که به کاهش و کنترل علائم کمک می کند.

اگر در مورد بزرگی تخمدان و روش های درمان آن سوالی دارید می توانید زیر همین مقاله در بخش نظرات، سوال خود را مطرح کنید.

۴.۱/۵ - (۶۸ امتیاز)
دکتر ذاکرین متخصص زنان

خانم دکتر متین ذاکرین (جراح و متخصص زنان) فارغ التحصیل رشته تخصص زنان و زایمان و دارای بورد تخصصی در این رشته هستند. خانم دکتر ذاکرین بیش از ده سال است که در زمینه ارائه خدمات درمانی و زیبایی به بانوان فعالیت دارند و به جرات می توان گفت یکی از پزشکان پیشرو در فیلد عملهای زیبایی، ترمیمی و درمان اختلالات کف لگن در کشور هستند. حضور در کنفرانسهای بین المللی (بعنوان سخنران) و برگزاری ورکشاپهای آموزشی برای دیگر متخصصین زنان در تهران را می توان گوشه ای از رزومه کاری و حرفه ای دکتر ذاکرین به شمار آورد.

۴ دیدگاه ها
  • سلام خانم دکتر دختری ۲۳ ساله هستم در پی آزمایش چکاپ متوجه شدم که آندروژن و تستسترون بسیااااار بالا دارم و انداره تخمدان چپم چند میلی متر بزرگتر از حد معمول بود در پی آن دکتر واسم قرص سیبل (سیپروترون کامپاند) تجویز کرد الان مدت ۳ ماه هستش که این قرص رو میخورم ولی همچنان میان دوره های قاعدگی گاها لکه بینی دارم ولی موهای زائدم کمتر شده میخواستم ببین این وضعیت طبیعیه یا نه؟

    • سلام. متعادل شدن هورمونها زمان می بره. به توصیه های پزشکتون عمل کنید. اینکه موهای زائدتون کمتر شده نشون میده به درمان جواب داده.

  • با درود. خانم دکتر مدتی هست که تخمدان های سمت راست من بزرگ شده اند و این امر با درد همراه هست. به پزشک مراجعه کردم و ایشون گفتند باید تست تیروئید و انسولین بدم. خواستم نظر شما رو در این باره بدونم. پیشاپیش سپاسگزارم بابت وقتی که برای جواب دادن به سوال من میگذارید

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *